Cổng trục đóng vai trò quan trọng trong các công trình xây dựng, hỗ trợ nâng hạ và di chuyển vật liệu nặng hiệu quả. Tuy nhiên, việc lắp đặt và vận hành sai quy chuẩn có thể gây mất an toàn nghiêm trọng. Bài viết này, An Thịnh chia sẻ các tiêu chuẩn an toàn cần tuân thủ khi sử dụng cổng trục tại công trường.
1. Yêu cầu kỹ thuật cơ bản khi lắp đặt cổng trục tại công trường
Để đảm bảo an toàn và độ bền trong quá trình sử dụng, việc lắp đặt cổng trục tại công trường cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật về nền móng, kết cấu và không gian làm việc. Mọi thông số từ tải trọng, chiều cao nâng đến vị trí lắp đặt đều phải được tính toán chính xác, phù hợp với đặc điểm của từng công trình.
1.1 Tiêu chuẩn về nền móng và vị trí lắp đặt
Nền móng là yếu tố quyết định độ ổn định của toàn bộ hệ thống. Khu vực lắp đặt cần đảm bảo bề mặt phẳng, khả năng chịu tải cao và không bị sụt lún trong quá trình hoạt động. Với các công trình ngoài trời, cần xử lý chống thấm và thoát nước tốt để tránh ảnh hưởng đến chân trụ và ray di chuyển.
1.2 Khoảng cách và không gian an toàn
Khi lắp đặt, phải đảm bảo khoảng cách an toàn giữa cổng trục với các công trình lân cận, đường điện, và khu vực có người qua lại. Theo tiêu chuẩn TCVN, vùng hoạt động của cổng trục cần có hành lang an toàn tối thiểu 0,7 – 1,0m để tránh va chạm và đảm bảo tầm quan sát cho người điều khiển.
1.3 Tiêu chuẩn về kết cấu và thiết bị đi kèm
Tất cả các bộ phận như dầm chính, dầm biên, bánh xe, cáp nâng, palăng, động cơ phải được kiểm định và chứng nhận đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật trước khi lắp đặt. Đặc biệt, các mối hàn, bu lông và khớp nối cần được siết chặt đúng lực, kiểm tra bằng dụng cụ chuyên dụng để đảm bảo khả năng chịu tải.
1.4 Đảm bảo điều kiện môi trường và hướng gió
Với công trình ngoài trời, cần xác định hướng gió chủ đạo và gia cố thêm các bộ phận neo giữ để chống lật hoặc trượt ray khi có gió mạnh. Cổng trục phải được trang bị thiết bị chống gió, chốt hãm bánh xe và bộ phanh tự động để đảm bảo an toàn tuyệt đối khi ngừng hoạt động.

2. Kiểm tra và nghiệm thu thiết bị trước khi đưa vào sử dụng
Sau khi hoàn tất quá trình lắp đặt, việc kiểm tra và nghiệm thu là bước bắt buộc nhằm đảm bảo toàn bộ hệ thống cổng trục đạt yêu cầu kỹ thuật và an toàn vận hành. Quy trình này cần được thực hiện bởi đội ngũ kỹ sư chuyên môn hoặc đơn vị kiểm định được cấp phép, tuân theo các tiêu chuẩn quốc gia về thiết bị nâng hạ.
2.1 Kiểm tra kết cấu cơ khí và độ ổn định
Trước khi vận hành, toàn bộ hệ thống dầm chính, dầm biên, chân trụ và ray di chuyển phải được kiểm tra độ thẳng, độ phẳng và khả năng chịu tải. Các mối hàn cần đảm bảo không rạn nứt, bu lông phải được siết chặt đúng lực. Ngoài ra, cần đo độ lệch của ray và cân chỉnh sao cho xe con di chuyển êm, không bị rung lắc.
2.2 Kiểm tra hệ thống nâng hạ và cơ cấu di chuyển
Tời, palăng, cáp nâng và ròng rọc là những bộ phận chịu tải trực tiếp nên phải được thử nghiệm nâng tải ở mức 110% tải trọng định mức để kiểm tra độ an toàn. Hệ thống bánh xe, trục quay và phanh cơ khí cần vận hành trơn tru, không phát ra tiếng kêu lạ hay hiện tượng ma sát bất thường.
2.3 Kiểm tra hệ thống điện và điều khiển
Toàn bộ hệ thống điện điều khiển, tủ điện, dây dẫn, cầu dao, rơ le và công tắc hành trình phải được kiểm tra theo đúng sơ đồ thiết kế. Các chức năng như giới hạn nâng, giới hạn di chuyển, còi báo và nút dừng khẩn cấp cần hoạt động chính xác, đảm bảo người vận hành có thể xử lý tình huống kịp thời.
2.4 Thực hiện nghiệm thu theo quy trình kiểm định
Sau khi kiểm tra toàn diện, đơn vị thi công phải phối hợp với cơ quan kiểm định an toàn để tiến hành nghiệm thu. Hồ sơ nghiệm thu bao gồm biên bản kiểm tra kỹ thuật, chứng nhận kiểm định cáp và palang, cùng kết quả thử tải. Chỉ khi tất cả các thông số đạt chuẩn, cổng trục mới được phép đưa vào hoạt động chính thức tại công trường.

3. Quy trình vận hành cổng trục an toàn tại công trường
Sau khi thiết bị được nghiệm thu đạt chuẩn, việc vận hành cổng trục cần tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người lao động và thiết bị. Mỗi công đoạn từ khởi động, nâng hạ đến di chuyển hàng hóa đều phải được giám sát chặt chẽ, tránh tình trạng chủ quan hoặc thao tác sai kỹ thuật.
3.1 Kiểm tra trước khi vận hành
Trước mỗi ca làm việc, người vận hành phải kiểm tra tổng thể thiết bị, bao gồm tình trạng cáp, móc treo, phanh, hệ thống điện và khu vực di chuyển. Cổng trục chỉ được phép khởi động khi không có người hoặc vật cản trong vùng hoạt động. Việc thử tải không tải (nâng và hạ thử) cần được thực hiện trước khi bắt đầu ca làm việc chính thức để đảm bảo thiết bị vận hành ổn định.
3.2 Tuân thủ giới hạn tải trọng và vùng hoạt động
Người điều khiển tuyệt đối không được nâng quá tải trọng định mức do nhà sản xuất quy định. Khi vận chuyển hàng hóa, phải giữ tải trọng ở vị trí cân bằng, không được xoay hoặc kéo lệch. Vùng hoạt động của cổng trục phải được khoanh vùng an toàn, có biển cảnh báo rõ ràng để ngăn người không phận sự đi vào khu vực nguy hiểm trong lúc vận hành.
3.3 Quy định tín hiệu và liên lạc giữa người điều khiển và công nhân
Trong quá trình làm việc, người vận hành và công nhân phải có tín hiệu liên lạc thống nhất, có thể bằng bộ đàm hoặc ký hiệu tay theo quy ước an toàn. Mọi thao tác nâng, hạ, di chuyển đều cần được thực hiện theo lệnh điều phối duy nhất để tránh sai lệch hoặc xung đột tín hiệu gây nguy hiểm.
3.4 Ngắt nguồn và kiểm tra sau khi kết thúc ca
Khi hoàn thành công việc, người điều khiển cần hạ tải trọng xuống vị trí an toàn, đưa móc treo về vị trí quy định, ngắt nguồn điện và khóa tủ điều khiển. Thiết bị phải được kiểm tra sơ bộ để phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường như tiếng ồn, rung lắc hoặc mùi khét ở động cơ, từ đó kịp thời báo cáo để xử lý trước ca làm việc tiếp theo.

4. Biện pháp phòng ngừa rủi ro và tai nạn trong quá trình làm việc
Trong quá trình vận hành cổng trục tại công trường, việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa rủi ro đóng vai trò then chốt giúp hạn chế sự cố, đảm bảo an toàn cho con người và thiết bị. Mọi hoạt động liên quan đến nâng hạ đều phải được giám sát, đánh giá rủi ro trước khi thực hiện để chủ động kiểm soát tình huống có thể xảy ra.
4.1 Trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ lao động
Người vận hành và công nhân trong khu vực làm việc phải trang bị đầy đủ mũ bảo hộ, găng tay, giày cách điện và áo phản quang. Những người làm việc ở vị trí cao cần sử dụng dây an toàn và tuân thủ quy tắc ba điểm tiếp xúc. Ngoài ra, khu vực quanh cổng trục phải có rào chắn hoặc biển cảnh báo để ngăn người không phận sự tiếp cận.
4.2 Lắp đặt hệ thống cảnh báo và thiết bị an toàn
Cổng trục cần được trang bị còi báo, đèn tín hiệu, giới hạn hành trình và công tắc dừng khẩn cấp nhằm cảnh báo sớm khi có tình huống bất thường. Với các công trình ngoài trời, cần lắp thêm cảm biến chống va chạm và bộ phanh chống gió để đảm bảo an toàn khi gặp điều kiện thời tiết xấu.
4.3 Thực hiện bảo trì định kỳ và kiểm định an toàn
Cổng trục phải được kiểm tra, bôi trơn và bảo dưỡng định kỳ theo khuyến nghị của nhà sản xuất. Các bộ phận như cáp nâng, pa lăng, phanh, và bánh xe cần được thay thế kịp thời khi có dấu hiệu mòn hoặc hư hỏng. Việc kiểm định an toàn kỹ thuật phải được thực hiện bởi đơn vị có thẩm quyền ít nhất 6 tháng một lần, đặc biệt đối với các công trình có tần suất sử dụng cao.
4.4 Xử lý tình huống khẩn cấp và huấn luyện an toàn
Đội ngũ vận hành cần được huấn luyện kỹ năng xử lý sự cố như mất điện, kẹt hàng, gãy cáp hoặc cháy nổ hệ thống điện. Khi phát hiện tình huống nguy hiểm, người điều khiển phải kích hoạt công tắc dừng khẩn cấp, cảnh báo cho toàn bộ khu vực và thực hiện quy trình sơ tán theo hướng dẫn. Ngoài ra, định kỳ tổ chức diễn tập an toàn sẽ giúp nâng cao phản xạ và khả năng phối hợp giữa các thành viên trong đội thi công.

Xem thêm:
Các loại cổng trục thường được sử dụng trong nhà xưởng
Phân loại cổng trục: cấu tạo, nguyên lý làm việc và ứng dụng
Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm đơn vị cung cấp và lắp đặt cổng trục đạt chuẩn kỹ thuật, an toàn tuyệt đối và chi phí hợp lý, hãy liên hệ ngay với An Thịnh để được tư vấn chi tiết. Đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẽ khảo sát trực tiếp công trường, đưa ra giải pháp tối ưu và đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, bền bỉ và an toàn lâu dài.