Trong quá trình vận hành, cầu trục dầm đôi thường gặp hiện tượng rung hoặc lệch ray gây ảnh hưởng đến độ an toàn và tuổi thọ thiết bị. Để khắc phục triệt để tình trạng này, hãy cùng An Thịnh tìm hiểu các nguyên nhân và giải pháp kỹ thuật hiệu quả giúp hệ thống vận hành ổn định, êm ái và bền bỉ hơn.
1. Hiện tượng rung và lệch ray ở cầu trục dầm đôi
Trong quá trình hoạt động, cầu trục dầm đôi có thể xuất hiện rung lắc hoặc lệch ray, đặc biệt khi tải trọng lớn hoặc kết cấu lắp đặt không đồng đều. Đây là tình trạng phổ biến trong các nhà xưởng sử dụng cầu trục lâu năm, nếu không phát hiện và xử lý kịp thời có thể dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho người vận hành và ảnh hưởng đến năng suất làm việc.
1.1 Dấu hiệu nhận biết cầu trục bị rung hoặc lệch ray
Cầu trục có dấu hiệu rung mạnh khi di chuyển, bánh xe phát ra tiếng kêu bất thường, hoặc ray chạy bị mòn lệch một bên. Ngoài ra, khi cầu trục di chuyển, người vận hành có thể cảm nhận được sự giật nhẹ hoặc trượt không đều giữa hai bên dầm.
1.2 Nguyên nhân cơ học và kỹ thuật thường gặp
Nguyên nhân chủ yếu đến từ sai số trong lắp đặt ray, độ lệch cao độ giữa hai dầm, hoặc do bánh xe mòn không đều. Ngoài ra, việc thiếu bảo dưỡng định kỳ, bu lông lỏng, kết cấu nhà xưởng yếu hoặc va chạm cơ học trong quá trình vận hành cũng là yếu tố gây rung và lệch ray.
1.3 Hậu quả nếu không xử lý kịp thời
Nếu không được xử lý, cầu trục có thể bị mài mòn nhanh, hỏng bánh xe, biến dạng ray hoặc nứt kết cấu chịu lực. Tình trạng này không chỉ làm giảm hiệu suất vận hành mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn lao động. Do đó, việc phát hiện sớm và áp dụng các giải pháp chống rung, chống lệch ray là vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn và tuổi thọ thiết bị.
2. Nguyên nhân khiến cầu trục dầm đôi bị rung hoặc lệch ray
Hiện tượng rung và lệch ray thường bắt nguồn từ sai lệch trong quá trình lắp đặt, mài mòn cơ học hoặc điều kiện vận hành không ổn định. Việc xác định đúng nguyên nhân giúp kỹ sư đưa ra giải pháp khắc phục phù hợp, tránh hư hỏng lan rộng và đảm bảo cầu trục hoạt động an toàn, chính xác trong thời gian dài.
2.1 Sai số trong lắp đặt dầm và ray di chuyển
Khi lắp đặt, nếu không cân chỉnh đúng cao độ và độ song song giữa hai dầm chính, cầu trục dễ bị nghiêng một bên trong quá trình di chuyển. Sai lệch dù chỉ vài milimet cũng có thể gây rung mạnh và khiến bánh xe bị trượt khỏi ray, làm giảm tuổi thọ của thiết bị.
2.2 Độ không phẳng hoặc sai lệch cao độ giữa hai ray
Ray chạy cầu trục cần được lắp trên mặt phẳng ổn định, có độ phẳng và độ cao tương đồng. Nếu nền móng bị lún, cong vênh hoặc sai lệch cao độ, cầu trục sẽ bị rung liên tục khi di chuyển, gây mài mòn bánh xe và làm lệch hướng chuyển động.
2.3 Mòn bánh xe, lỏng bu lông hoặc sai khe hở bánh – ray
Khi cầu trục vận hành lâu ngày, bánh xe bị mòn không đều hoặc bu lông cố định ray bị lỏng, dẫn đến khe hở bánh – ray không đúng tiêu chuẩn. Điều này khiến hệ thống truyền động bị mất cân bằng, gây rung giật mạnh và làm ray nhanh hư hỏng.
2.4 Ảnh hưởng từ rung động nền móng và kết cấu nhà xưởng
Nền móng yếu hoặc khu vực đặt cầu trục gần nguồn rung động cơ học như máy nén, băng tải, động cơ công suất lớn sẽ tạo ra dao động cộng hưởng. Hiện tượng này làm giảm độ ổn định của ray, khiến cầu trục rung mạnh hơn khi hoạt động dưới tải trọng lớn.
3. Giải pháp kỹ thuật giúp chống rung, chống lệch ray hiệu quả
Để khắc phục tình trạng rung và lệch ray, cần kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp kỹ thuật từ giai đoạn lắp đặt, căn chỉnh đến bảo trì định kỳ. Việc thực hiện đúng quy trình không chỉ giúp cầu trục vận hành ổn định mà còn kéo dài tuổi thọ toàn hệ thống, hạn chế hư hỏng và đảm bảo an toàn trong suốt quá trình sử dụng.
3.1 Căn chỉnh và cân bằng hệ ray theo đúng tiêu chuẩn
Trước khi đưa vào vận hành, ray cần được căn chỉnh chuẩn xác về cao độ, độ phẳng và độ song song giữa hai bên dầm. Sử dụng thiết bị đo laser hoặc máy thủy bình giúp đảm bảo sai số lắp đặt không vượt quá giới hạn cho phép. Sau khi căn chỉnh, cần cố định ray chắc chắn bằng bu lông, bản mã và kiểm tra lại độ vững của móng neo.
3.2 Lắp đặt bộ chống lệch ray và con lăn dẫn hướng
Bộ chống lệch ray được lắp ở hai đầu dầm giúp ngăn cầu trục di chuyển lệch hướng khi hoạt động. Con lăn dẫn hướng có nhiệm vụ giữ bánh xe di chuyển ổn định, giảm ma sát và hạn chế va chạm vào thành ray. Đây là giải pháp phổ biến, hiệu quả cao trong việc duy trì độ ổn định cho hệ cầu trục.
3.3 Sử dụng bộ giảm chấn, đệm cao su hoặc hệ treo mềm
Bộ giảm chấn hoặc đệm cao su được lắp tại vị trí tiếp xúc giữa bánh xe và ray nhằm hấp thụ dao động, giảm rung động cơ học khi cầu trục dừng hoặc khởi động. Với những hệ cầu trục có tải trọng lớn, việc bổ sung hệ treo mềm giúp giảm ứng suất và dao động truyền xuống nền móng.
3.4 Kiểm tra và thay thế định kỳ bánh xe, ổ bi và bu lông neo
Bánh xe, ổ bi và bu lông là những chi tiết chịu tải trực tiếp, dễ bị mài mòn sau thời gian dài sử dụng. Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện kịp thời tình trạng lỏng, rơ hoặc biến dạng để thay thế đúng lúc, tránh phát sinh rung động và lệch ray trong quá trình vận hành.
4. Biện pháp kiểm tra, bảo trì định kỳ để ngăn ngừa tái phát
Việc bảo trì định kỳ là yếu tố then chốt giúp ngăn ngừa tình trạng rung và lệch ray tái diễn. Thông qua quá trình kiểm tra, hiệu chỉnh và vệ sinh thường xuyên, kỹ sư có thể kịp thời phát hiện các sai lệch nhỏ trước khi chúng phát triển thành hư hỏng nghiêm trọng, đảm bảo cầu trục vận hành ổn định, an toàn và bền bỉ trong thời gian dài.
4.1 Kiểm tra độ song song và độ phẳng của ray chạy
Định kỳ đo kiểm độ cao, độ phẳng và độ song song của hai ray chạy để đảm bảo sai số nằm trong giới hạn cho phép. Nếu phát hiện ray bị cong, lệch hoặc lún, cần xử lý và cân chỉnh ngay để tránh cầu trục bị nghiêng hoặc rung khi hoạt động.
4.2 Đo độ rung và kiểm tra khe hở bánh xe định kỳ
Sử dụng thiết bị đo rung chuyên dụng để theo dõi dao động trong quá trình cầu trục di chuyển. Khi độ rung vượt ngưỡng cho phép hoặc khe hở giữa bánh xe và ray không đúng tiêu chuẩn, cần tiến hành bảo dưỡng, siết chặt và thay thế linh kiện kịp thời.
4.3 Siết chặt bu lông, kiểm tra mối hàn và liên kết chịu lực
Bu lông, mối hàn và các vị trí liên kết giữa dầm, ray và khung đỡ cần được kiểm tra kỹ lưỡng. Việc siết lại bu lông định kỳ giúp loại bỏ rung động cơ học, tránh nới lỏng cấu trúc và ngăn ngừa hiện tượng lệch ray phát sinh trong quá trình vận hành tải nặng.
4.4 Ghi chép thông số vận hành và lịch bảo trì chi tiết
Thiết lập sổ theo dõi vận hành giúp quản lý tình trạng cầu trục hiệu quả hơn. Việc ghi chép thông số về tải trọng, tần suất sử dụng, thời gian bảo dưỡng và các thay đổi kỹ thuật giúp dự đoán chính xác thời điểm cần bảo trì, từ đó duy trì hệ thống luôn trong trạng thái hoạt động tối ưu.
Xem thêm:
Hướng dẫn bảo dưỡng cầu trục và cổng trục
Dầm cầu trục, nên lắp đặt cầu trục dầm đơn hay cầu trục đầm đôi
Hiện tượng rung và lệch ray là vấn đề kỹ thuật phổ biến nhưng hoàn toàn có thể khắc phục triệt để nếu được xử lý đúng cách và bảo trì định kỳ. Việc áp dụng các giải pháp chống rung, chống lệch ray giúp cầu trục dầm đôi vận hành ổn định, an toàn và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Nếu bạn đang cần tư vấn kỹ thuật hoặc dịch vụ lắp đặt, kiểm tra và bảo trì cầu trục dầm đôi chuyên nghiệp, hãy liên hệ ngay An Thịnh đơn vị trực tiếp thiết kế, chế tạo và thi công hệ thống nâng hạ đạt chuẩn kỹ thuật, cam kết chất lượng, an toàn, bền vững cho mọi công trình.
Công ty TNHH cầu trục và kết cấu thép An Thịnh
