Phụ kiện cầu trục luôn âm thầm chịu tải và hoạt động liên tục trong môi trường khắc nghiệt nên rất dễ bị mòn theo thời gian dù mắt thường khó nhận biết. Những thay đổi nhỏ như tiếng kêu lạ, độ rung hoặc khả năng nâng yếu chính là tín hiệu cảnh báo, hãy cùng An Thịnh tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.
1. Vai trò của phụ kiện cầu trục đối với vận hành thiết bị nâng hạ
Phụ kiện cầu trục là tập hợp các chi tiết đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng giúp hệ thống nâng hạ hoạt động an toàn và ổn định trong suốt quá trình vận hành. Khi bất kỳ bộ phận nào gặp trục trặc, toàn bộ thiết bị có thể mất cân bằng, giảm tải hoặc dừng đột ngột, vì vậy hiểu đúng vai trò của từng phụ kiện là nền tảng trước khi đánh giá tình trạng hao mòn.
1.1 Các nhóm phụ kiện quan trọng
Cáp tải, bánh xe, puly và phanh là những bộ phận chịu ảnh hưởng trực tiếp từ tải trọng và tần suất làm việc nên mức độ mòn diễn ra nhanh hơn. Mỗi nhóm phụ kiện đảm nhận một nhiệm vụ riêng, trong đó cáp tải chịu lực nâng hạ, bánh xe và puly dẫn hướng chuyển động, còn phanh giữ vai trò đảm bảo thiết bị dừng đúng vị trí mà không bị trượt tải hay lệch dầm trong khi vận hành.
1.2 Tác động của phụ kiện bị mòn đến an toàn và hiệu suất
Khi phụ kiện cầu trục bị mòn vượt mức cho phép, thiết bị dễ phát sinh rung lắc, mất độ bám hoặc giảm khả năng nâng hạ dẫn đến nguy cơ mất an toàn lao động. Hiệu suất làm việc cũng giảm đáng kể vì cầu trục phải hoạt động nặng nề hơn, tiêu tốn năng lượng và tăng rủi ro hư hỏng dây chuyền. Việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời giúp doanh nghiệp duy trì tuổi thọ thiết bị và tối ưu chi phí vận hành.
2. Dấu hiệu nhận biết phụ kiện cầu trục bị mòn
Phụ kiện cầu trục luôn chịu ma sát, rung động và tải trọng lớn, vì vậy các dấu hiệu hao mòn thường xuất hiện từ những thay đổi nhỏ trong âm thanh, chuyển động hoặc khả năng nâng hạ. Việc quan sát đúng những biểu hiện ban đầu giúp doanh nghiệp chủ động xử lý trước khi thiết bị phát sinh sự cố làm gián đoạn toàn bộ dây chuyền sản xuất.
2.1 Cáp tải, bánh xe và puly có dấu hiệu xơ, mòn rãnh hoặc nứt
Cáp tải bắt đầu xuất hiện sợi xơ, gãy nhỏ, biến dạng hoặc dẹt bất thường; bánh xe và puly xuất hiện rãnh mòn sâu, nứt chân hoặc lệch biên dạng. Đây là nhóm dấu hiệu trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng chịu tải, nếu bỏ qua sẽ dẫn đến nguy cơ trượt cáp hoặc kẹt bánh xe khi nâng hạ.
2.2 Phanh hoạt động kém, phát tiếng kêu bất thường
Phanh là bộ phận dễ bị mòn má phanh và giảm lực bám theo thời gian. Khi phanh kêu rít, phản hồi chậm hoặc dừng không dứt khoát, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy hệ thống đang mất độ chính xác và có thể gây trượt tải trong những thao tác yêu cầu độ an toàn cao.
2.3 Ray và palang lệch, rung, nâng yếu
Ray mòn, rỗ hoặc bị lệch tim khiến cầu trục di chuyển không thẳng hàng, gây rung mạnh hoặc đập dầm khi vận hành. Palang nâng yếu, tốc độ giảm hoặc rung bất thường cho thấy thiết bị đang mất cân bằng lực, dấu hiệu điển hình của hao mòn cơ khí ở mức độ đáng chú ý.
2.4 Hệ thống điện – điều khiển chập chờn, phản hồi chậm
Khi remote điều khiển phản hồi chậm, relay không ổn định hoặc bảng điện phát sinh hiện tượng nóng, chập nhẹ, đây là tín hiệu cho thấy các tiếp điểm và linh kiện điện đã xuống cấp. Nếu không kiểm tra kịp thời, thiết bị có thể dừng đột ngột hoặc phát sinh lỗi điện nguy hiểm trong quá trình vận hành.
3. Nguyên nhân khiến phụ kiện nhanh bị xuống cấp
Phụ kiện cầu trục thường làm việc trong môi trường tải nặng, liên tục và chịu tác động từ nhiều yếu tố bên ngoài, vì vậy mức độ hao mòn diễn ra nhanh hơn so với các thiết bị thông thường. Hiểu rõ nguyên nhân giúp doanh nghiệp chủ động điều chỉnh quy trình vận hành, tối ưu bảo trì và kéo dài tuổi thọ của toàn bộ hệ thống nâng hạ.
3.1 Môi trường làm việc khắc nghiệt và tải trọng lớn
Khu vực chứa nhiều bụi kim loại, hơi ẩm, hóa chất hoặc nhiệt độ cao làm tăng ma sát và ăn mòn trên bề mặt phụ kiện. Khi cầu trục thường xuyên làm việc ở mức tải gần tối đa hoặc vận hành liên tục theo ca, lực tác động lên cáp, puly, bánh xe hay phanh tăng mạnh khiến chúng xuống cấp nhanh hơn.
3.2 Bảo trì không đúng lịch, kiểm định không đầy đủ
Rất nhiều nhà xưởng chỉ sửa khi hỏng thay vì kiểm tra định kỳ, dẫn đến các điểm mòn nhỏ không được phát hiện sớm. Việc bôi trơn không đúng loại, không vệ sinh phụ kiện trước khi vận hành hoặc bỏ qua các bước kiểm định an toàn cũng khiến thiết bị hoạt động không ổn định và dễ hỏng trước tuổi thọ thiết kế.
3.3 Chọn phụ kiện chất lượng thấp hoặc lắp đặt sai kỹ thuật
Phụ kiện không đạt chuẩn hoặc thiếu chứng nhận CO CQ thường có khả năng chịu lực kém và mòn nhanh khi làm việc ở điều kiện công nghiệp. Bên cạnh đó, lắp đặt lệch tim ray, lỏng bulong, căn chỉnh sai tải trọng hoặc không cân tâm puly đều khiến hệ thống vận hành nặng nề hơn, từ đó rút ngắn tuổi thọ phụ kiện một cách đáng kể.
4. Thời điểm cần thay mới phụ kiện cầu trục
Thời điểm thay mới phụ kiện không chỉ dựa vào tuổi thọ mà còn phụ thuộc vào mức độ hao mòn thực tế và hiệu suất vận hành của thiết bị. Việc nhận biết đúng thời điểm giúp doanh nghiệp tránh dừng máy đột ngột, hạn chế rủi ro an toàn và duy trì hoạt động ổn định cho toàn bộ dây chuyền nâng hạ.
4.1 Khi thiết bị vượt ngưỡng hao mòn theo tiêu chuẩn kiểm định
Trong các kỳ kiểm định, nếu cáp tải gãy sợi vượt mức quy định, puly mòn rãnh sâu, bánh xe nứt hoặc phanh mất lực bám thì phụ kiện phải được thay ngay. Những dấu hiệu này đồng nghĩa thiết bị đã không còn đủ độ an toàn để đáp ứng tải trọng thiết kế ban đầu.
4.2 Khi xuất hiện tiếng ồn hoặc rung lắc dù đã bảo dưỡng
Nếu cầu trục vẫn phát ra tiếng kêu lạ, rung mạnh, nâng yếu hoặc dừng không dứt khoát ngay cả khi đã vệ sinh và bôi trơn đúng cách, đó là dấu hiệu cho thấy sự hao mòn cơ học đã vượt quá khả năng phục hồi. Thay mới lúc này giúp tránh tình trạng hỏng nặng hoặc gãy đột ngột khi đang làm việc.
4.3 Khi phụ kiện không còn đáp ứng tải trọng hoặc đã quá tuổi thọ
Các nhà sản xuất luôn đưa ra thời gian sử dụng khuyến nghị cho từng loại phụ kiện. Khi phụ kiện đã gần hoặc vượt tuổi thọ thiết kế, hoặc khi doanh nghiệp tăng tải trọng, tăng tần suất vận hành khiến thiết bị không còn đảm bảo hiệu suất, việc thay mới là cần thiết để đảm bảo an toàn và ổn định cho hệ thống.
Xem ngay:
Thép ray cầu trục: Phân loại, Thông số kỹ thuật và cách lựa chọn loại ray phù hợp
Những điều cần phải lưu ý khi chọn mua bánh xe cầu trục, cổng trục
Việc theo dõi tình trạng phụ kiện cầu trục và thay mới đúng thời điểm không chỉ giúp thiết bị vận hành an toàn mà còn giảm đáng kể nguy cơ dừng máy, tiết kiệm chi phí sửa chữa và duy trì hiệu suất cho toàn bộ nhà xưởng.
Nếu bạn đang nghi ngờ cầu trục có dấu hiệu hao mòn hoặc muốn kiểm tra tổng thể để đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định lâu dài, hãy liên hệ An Thịnh để được tư vấn, kiểm tra và thay thế phụ kiện phù hợp theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
Công ty TNHH cầu trục và kết cấu thép An Thịnh
